In 1896 verscheen Judenstaat van Theodoor Herzl. Het was een belangrijk boek voor het Zionisme. Herzl wilde een eigen Joodse staat, bijvoorbeeld in Palestina of in Argentinië. Het was de oplossing voor de problemen die joden ondervonden in toenmalig Europa.
Er was echter weinig aandacht voor de vraag of de lokale bevolking in Palestina of in Argentinië dat zelf wilde. In die tijd was het gewoon om over de wensen van de lokale bevolking heen te stappen. Zo hadden zo’n tien jaar daarvoor de belangrijkste staten van die tijd de koloniën verdeeld en zelfs de Congo aan koning Leopold van België gegeven. Nederland voerde zelf oorlog in Atjeh, met weinig aandacht voor wat de lokale Atjeeërs zelf wilden. De VS hadden toen de indianen in reservaten geplaatst en het land opengesteld voor kolonisten. In de Boerenoorlog van rond 1900 maakte Engeland gebruik van de kans om Oranje Vrijstaat in te pikken, los van wat de toenmalige bevolking wilde. Het zionisme lag daarmee in lijn met wat men eind 19e eeuw geoorloofd vond.
Mede dankzij de Balfour-declaration van eind 1917 vestigden zich steeds meer joden in Palestina. Het zionisme begon van wens tot werkelijkheid te worden: de volgende stap was een eigen joodse staat.
Maar het tij begon te keren. Na het einde van de 1e wereldoorlog in 1918 werd het Oostenrijks-Hongaarse rijk verdeeld in nationale staten. In lijn met wat de Amerikaanse president Wilson als juist zag: dat ieder volk zijn eigen staat zou mogen vormen. Wat 20 jaar daarvoor nog de norm was: anderen volkeren overheersen, was veranderd, althans in Europa.
Toen het eindelijk in 1948 lukte om in Palestina een eigen Joodse staat op te richten, was die vrijheid voor de lokale volkeren ook norm geworden in Azië (zoals India, Indonesië) en zou dat nog iets later ook in Afrika worden. Toen was het idee om een land te bezetten en de oorspronkelijke bewoners te overheersen, inmiddels niet meer in de morele mode. Terwijl dat dacht ik wel de kern was van de Joodse staat, dat als het er op aan komt de macht aan de Joden is. Wat 50 jaar daarvoor bij het begin van het zionisme nog algemeen geaccepteerd was, was dat bij de werkelijke oprichting van de Joodse staat niet meer. Dit lijkt me een serieus probleem.
Je kunt er nog op een andere manier naar kijken en met name naar 1948. Daarvoor had Duitsland de Tweede Wereldoorlog verloren, een deel van haar grondgebied werd geannexeerd door o.a. Polen en veel Duitsers vluchten uit de geannexeerde gebieden. Niemand had daar veel medelijden mee. Aan de vooravond van de Joods Palestijnse oorlog In 1948 vluchten veel Palestijnen. De Palestijnen en de Arabische staten verloren de oorlog. De vluchtelingen konden niet meer terug. Vergelijkbaar met de situatie van de Duitsers toch? Toch niet. Duitsland begon de Tweede Wereldoorlog en verloor. Wie begon de oorlog in 1948? Ik vermoed beide partijen, dat is al een verschil. En dan vermoed ik dat Duitsland zich formeel bij de vrede, de grenswijzigingen heeft neergelegd. Dat hebben voor zover ik weet de Palestijnen nooit gedaan.
Conclusie
Toen het zionisme ontstond was de gangbare internationale moraal dat je de macht kon nemen in een stuk land ook als de lokale bevolking dat niet wilde. Toen de joodse staat werkelijkheid werd in 1948 was de internationale moraal juist omgedraaid.
De joodse staat kreeg echter steun dankzij het gevoel van de westerse landen dat ze te weinig hadden gedaan tegen de holocaust. Op zich terecht, maar we lieten wel de Palestijnen daarvoor de prijs betalen.
De joodse staat ontstond dankzij de militaire macht van de joodse bevolking in Palestina. Was het moreel juist tegenover de Palestijnen? Ik heb dat niet kunnen vinden.
Maar hoe dan ook, wanneer de joodse bevolking van Palestina de macht naar zich toetrekt neemt ze volgens mij daarmee ook de verantwoordelijkheid op zich voor het welzijn van alle burgers, dus ook van de Palestijnen en ook de Palestijnen die vanwege de oorlog in 1948 Israël ontvluchten. Daarop zou Israël ook zichzelf moeten beoordelen en beoordeeld mogen worden.
Nederland als gemeenschap van mensen 